İstanbul Üniversitesi | Edebiyat Fakültesi

Molière: Fransa'da Tiyatro Sahnesinin 400 Yıllık Ustası

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı ile Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü tarafından, APFİ, Instıtut Français Turquie ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla 11-12 Mayıs 2022 tarihlerinde saat 10.30’da “Molière 400 yaşında” konulu etkinlik düzenlenecek.

İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Kurul Odası'nda gerçekleştirilecek program, Dekan Yardımcısı hocamız Prof. Dr. Sevtap Kadıoğlu'nun selamlama konuşmalarının ardından Prof. Dr. Arzu Etensel İldem'in “Molière ve Comedie-Ballet” konulu açılış konferansı ile başlayacak.

Prof. Dr. Arzu Etensel İldem'in oturum başkanlığındaki ilk gün oturum, Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nedret Öztokat Kılıçeri'nin ''Molière’den lonesco’ya: Kibarlık Budalası ve Ders’te Dünya ve İnsan Betimi'' konulu sunumu ile başlayacak.

Daha sonra Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı'ndan Dr. Öğr. Üyesi Selin Gürses Şanbay,” Bir Saray Pratiği olarak Molière Tiyatrosu”, Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Necmi Öztürk “Alceste’in Yalnızlığı Üzerinden Bir Toplum Eleştirisi: Le Misanthrope”, Öğr. Gör. Dr. Seldağ Bankır Mesçioğlu, ''17. yy. Düşüncesinde Molière’nin Yapıtına Bir Bakış'', Araş. Gör. Çağatay Yılmaz, ''Molière Tiyatrosunda İzler ve Esinlenmeler''konusunu anlatacak.

Oturumlar, 12 Mayıs'ta Kurul Odası'nda Devam Edecek Programın ikinci ve üçüncü oturumları ise 12 Mayıs 2022 tarihinde yine Kurul Odası'nda devam edecek.

Oturum başkanlığını Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Samsakçı’nın yapacağı ikinci oturumda ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nden Prof. Dr. Seval Şahin, ''Teodor Kasap’ın Molière Uyarlamaları: Pinti Hamid ve İşkilli Memo'', Doç. Dr. Didem Ardalı Büyükarman,” Tanzimat Tiyatrosunda Molière Etkisiyle Kaleme Alınmış Telif Piyesler.”, Öğr. Gör. Dr. Çiğdem Kurt Williams, ''Geleneğin Çevirisi: Tanzimat Dönemi Molière Çevirilerinde Osmanlı Halk Tiyatrosu Öğeleri'', Araş. Gör. Dr. Ece Yassıtepe, ''Direktör Ali Bey’in Tiyatrosu’nda Molière etkisi ve Quiproquo kavramı” konularını ele alacak.

Üçüncü ve son oturum da Doç. Dr. Yavuz Pekman’ın oturum başkanlığında devam edecek.

Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Kerem Karaboğa son oturumda, ''Molière, Haldun Taner ve Bizim Tiyatro'' konulu bildirisini sunacak. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü'nden Dr. Öğr. Üyesi Nilgün Firidinoğlu, ''Osmanlı-Türkiye Sahnelerinde Molière Temsilleri: Değişen Alımlama Biçimleri ve Eleştirel Tartışmalar'', Dr. Öğr. Üyesi Özlem Hemiş, ''Çağdaşımız Tartuffe'', Dr. Öğr. Üyesi Oğuz Arıcı, ''Molière ve Komik Ritim” başlıklı bildirilerini sunacak.

Fransa'nın Shakespeare'i Molière 400 Yaşında

Fransa'nın Shakespeare'i olarak bilinen oyun yazarı, yüzyıllar boyunca evrensel kültürün merkezinde kalmayı başardı. Fransızların ana dillerine atıfta bulunurken neden 'Moliere dili' dediğini onun eserlerini okuyarak anlayabiliriz. Özel hayatı bilinmiyor Gerçek adı Jean-Baptiste Poquelin olan Moliere, kişisel yaşamına dair hiçbir iz bırakmadı. Arkasında, çalışmalarıyla ilgili hiçbir günlük, yazışma ve hatta not izine rastlanmadı.

Yetişkin dönemine kadar hayatta kalan dört çocuğundan biri, ona ait el yazmalarını kaybetti. Doğumundan iki yüzyıl sonra 1820'de bulunan vaftiz belgesinde 15 Ocak 1622'de dünyaya geldiği yazıyordu. Bir taş ocağına atıfta bulunan sahne adının kaynağı da bilinmiyor. Moliere, genellikle zaaflarını uç noktalarda yaşayan, bunu gösterirken evrensel insani kusurlarımızla bizi güldüren karakterleri bize sundu. Tartuffe oyununda kendisini rahip kılığına sokan saf, zengin ve sahterkar bir aristokrat karakteri en çok bilinenler arasında. Oyun, yüksek sosyetenin ahlaki ikiyüzlülüklerini hicvediyor.

13 Yılını Gezgin Tiyatro Yaparak Geçirdi

Moliere'in din karşıtı olmadığı bilinse de “Tartuffe”, Katolik Kilisesi'ne eleştiriler getirdi ve sonraki yüzyılların din karşıtı hareketinde kilit bir metin haline geldi. Diğer önemli karakterleri arasında, hizmetçilerine “eskime korkusuyla mobilyaları çok fazla ovmamalarını” öğütleyen “Cimri” oyunundaki para takıntılı Harpagnon var. Hastalık Hastası oyununda Argan, Moliere'nin tıp mesleğinde insanların ölüm korkusunu istismar eden şarlatanları hicvetmek için kullandığı bir başka ebedi karakter. İlk şirketi 'Illustrious Theatre' borçları nedeniyle battı. Moliere, 23 yaşında Paris'ten adeta kaçtı ve sonraki 13 yılını gezgin tiyatro yaparak geçirdi.

Bu dönemde elde ettiği başarılar sonrası genç Fransa Kralı 14. Louis'in desteğini alarak Paris'e döndü ve seyirci kitlesini genişletti. Başrolünü oynadığı Hastalık Hastası'nı sahnelediği sırada rahatsızlandı ve performanstan kısa bir süre sonra 17 Şubat 1673'te Rue de Richelieu'daki evinde hayatını kaybetti.

11:23 | 20.04.2022