İstiklal Marşı’nın Kabülünün 101. Yılı Kutlu Olsun!
Milli Şairimiz Mehmet Akif Ersoy’u ve istiklal mücadelemizin kahramanları aziz şehitlerimizi rahmet, minnet ve saygıyla anıyoruz.
Mehmet Akif Ersoy'un İstiklâl Marşı başlığıyla yazdığı şiir 12 Mart 1921'de TBMM'de millî marş olarak kabul edildikten sonra sıra marşın bestelenmesine gelmiştir. Tıpkı güftede olduğu gibi bir yarışma açılır ve yarışma şartları 17 Mart tarihinde ilân edilir.
İŞTE İSTİKLAL MARŞI'NIN İLK BESTESİ VE BESTELENİŞ ÖYKÜSÜ
Yarışmaya yaklaşık iki hafta içinde acemaşiran makamında yaptığı bestesiyle dönemin tanınmış bestekârı Ali Rıfat Çağatay da katılır. Eserini Ankara'ya göndermeden önce Şark Musiki Cemiyeti'nin 1 Nisan'da gerçekleştireceği konser programına dahil eder.
Konser programında Ali Rıfat Bey'in yaptığı beste İstiklâl Marşı olarak değil de sadece "Marş" adıyla yer almıştır. Bunun sebebi ise İstanbul'un işgal altında bulunması ve buna bağlı olarak Ankara Hükûmeti tarafından haberlere uygulanan sansürlerdir. Neticede 1 Nisan 1921 tarihinde saat akşam dokuzda Kadıköy'de Apollon Tiyatrosu'nda düzenlenen konserde İstiklâl Marşı bestesi halk huzurunda icra edilir. Hakimiyet-i Milliye gazetesine göre oldukça kalabalık bir halk kitlesi konseri izlemeye gelmiştir. Halktan başka konseri izleyenler arasında işgal kuvvetlerine bağlı İngiliz, Fransız ve İtalyan subaylar da vardır. Konserde İstiklâl Marşı bestesi icra edilmeden önce muhtemelen Ali Rıfat Bey'in yaptığı açıklama ve uyarı doğrultusunda izleyicilerden ayağa kalkmaları istenmiştir.
Özellikle işgalci subayların bu açıklama ve uyarı karşısında şaşkınlık yaşadıkları açıktır. İster istemez onlar da ayağa kalkarlar ve işgal ettikleri, pek çok acılar yaşattıkları bir ülkenin İstiklâl Marşı'nı ayakta durarak dinlemek durumunda kalırlar. Bestenin icrası bitince salonda büyük bir alkış tufanı kopar. Ancak Kadıköy'deki konserden sonra işgal kuvvetleri tarafından İstiklâl Marşı'nın söylenmesi İstanbul'da yasaklanmıştır.Bununla beraber bu yasağın İstiklâl Marşı'nın metin olarak gazetelerde yayınlanmasını kapsamadığını görüyoruz. Nitekim bir süre "İstiklâl Marşı" başlığıyla olmasa da marşın "Şiir" başlığıyla tamamının İstanbul gazetelerinde yayınlanmaya başlaması söz konusudur.
İlk dönemde Ali Rıfat Bey'in İstiklâl Marşı bestesi öne çıkmakla beraber bu alanda tek olmadığını belirtmemiz gerekiyor. Yarışma dolayısıyla pek çok bestekâr İstiklâl Marşı için beste yapmış, yapılan besteler 1930'a kadar çeşitli mahfillerde icra edilmiştir.
Nihayetinde bugün de icra edildiği şekliyle Osman Zeki Üngör'ün İstiklâl Marşı bestesi 1930'da kabul edilmiştir. İstiklal Marşı’nın ilk bestesini buradan dinleyebilirsiniz:
Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk hocamıza katkılarından ötürü teşekkür ederiz.
